Hasankeyf, Batman'a bağlı olan, iki yakasını Dicle Nehrinin ayırdığı tarihi bir ilçedir.
HASANKEYF İLÇE TARİH
HASANKEYF TARİHİ
Hasankeyf’in Türk-İslam tarihi ve medeniyeti açısından önemli bir yeri vardır. “Hısnıkeyfa”olarak anılan bu şehir, “Kaya Kale” şeklinde tercüme edilebilir.
HASANKEYF RESİMLERİ
HASANKEYF FOTOĞRAFLARI
HASANKEYF MANZARALAR
HASANKEYF TARİH
HASANKEYF TANITIM
HASANKEYF
BATMAN HASANKEYF
Çeşitli kaynaklarda her kavmin kendi dilinde farklı telaffuz edildiği bu kelime, “korunmaya müsait” anlamına gelmektedir. Kale yekpare taş kitlenin oyulması suretiyle oluşturulmuştur.
Hasankeyf tarih ve doğanın barışık olduğu bir yerdir. Hasankeyf’in Türk İslam Tarihi ve Medeniyeti açısından önemli bir yeri vardır. Hısn Keyfa olan bu şehrin adı “Kaya Hisarı” şeklinde tercüme edilir. M. Streck’in belirttiğine göre Hısn Keyfa adının muhtemel olarak Asurca olduğu,
“Kipani” kelimesinden geldiğini iddia etmektedir. Eski tarih ve kavimlerde bu tür kelimelerin anlamı “korunmaya müsait” yer anlamına geldiği belirtilmektedir. Kale’nin yekpare taştan olmasından dolayı buraya Süryanice’de Kayataş manasına gelen “Kifa” kelimesinden geldiğini, Roma tarihçileriyse buraya “Kipas veya Cepha”dendiğini ifade etmişlerdir.
Hasankeyf’in ne zaman kurulduğu konusu, eldeki bilgi ve belgelerin yeterli olmaması nedeniyle şimdiye kadar karanlıkta kalmıştır. Kuruluşu hakkındaki görüşler bir ihtimal olmaktan öteye gitmemiştir. Şehrin jeolojik yapısı ile mesken olarak kullanılan çok sayıdaki kayalara oyulmuş konutları (mağaralar) Hasankeyf’in Urartu dönemine kadar uzanan bir yerleşim merkezi olduğunu göstermektedir.
Hasankeyf, Diyarbakır, Cizre şehirleri arasında önemli bir kara ve su yolu güzergâhında olup, savaşların olması ve ticaret yollarının buradan geçmesi bir yerde Hasankeyf’i kültürlerin kavşak noktası haline getirmiştir. İran ve İç Asya Kültürleri, Doğu Akdeniz, Mezopotamya, Roma ve Bizans kültürlerini barındırdığından, Romalılar, İran sınırını denetim altında tutabilmek için Hasankeyf’e kale inşaa etmişlerdir. Miladi III.
Asırda İranlılar Mezopotamya’yı ele geçirince Roma İmparatoru Diyokletion harakete geçerek, bütün Mezopotamya ve Dicle Nehrinin doğusundaki bütün yerleri aldı. M.S. 363 yılında Hasankey’in Bizanslıların denetiminde olduğu ve 451 yılında Bizanslıların yaptırdıkları kale ve korunma amaçlı yapıtları ile şehrin denetimine müslümanlar tarafından feth edilene kadar sahip olmuşlardır. Hicri 17. yılda Hasankeyf İslam Orduları tarafından ele geçirilmiştir.
Sırasıyla Emeviler ve Abbasiler döneminden sonra, Hamdaniler (906-990),Mervaniler (990-1096) denetiminde kalarak daha sonra Artukoğularının eline geçmiştir. Artuklular, Türkmen sülalesinden olup,Hasankeyf’e en parlak dönemi yaşatmışlardır. Artukoğulları Hasankeyf ile beraber Diyarbakır, Mardin ve Harput’ta hüküm sürmüşlerdir.
Seçuklu Sultanı Alparslan ve Melikşah gibi değerli devlet adamlarının, ileri gelen komutanlarından Emir Artuk, 1071 Malazgirt Savaşından sonra bölgeyi Selçukluların hakimiyetine katarak Selçuklulara önemli bir katkıda bulunmuştur. Artuk oğlu Sökmen 1101 yılında Hasankeyf’i ele geçirip burada önemli tarihi ve mimari eserler yaptırmıştır.
Böylece devlet idaresinde yeniden bir yapılanmaya gidilmiştir. Göçebelik hayatından yerleşik sisteme geçilmiştir. Yönetimin halk kitlelerine dayanması, Artuklulara bağlı bölgelerde yarı müstakil bir hükümranlık anlayışıyla divanlar oluşturulmuştur.
Haçlı akımlarına rağmen ilim, sanat ve kültürel sahada hiçbir gevşeme gösterilmemiş olup, büyük çalışmalar yapılmıştır. Darphaneler kurulup devletin iktisadi yapısı hep canlı tutulmuştur. İlime ve ilim adamlarına büyük önem verilmiş, Hasankeyf şehir kalesine su getirilerek önemli bir teknik deha yaratılmıştır. Mekanik alanda kitaplar yazılmış, makineler, pompalar, fıskiyeler, su terazileri ve musiki aletleri yapılmıştır.
1232 yılında Eyyübi Sultanı El-Kamil El-Malik tarafından Hasankeyf ele geçirilmiştir. Ortaçağın ve şarkın en kuvvetli devletlerinden olan Eyyübiler, Mısır, Suriye ve Yemen’de hüküm sürmüşlerdir. Böylece Eyyübi Hükümdarlarının şehri ele geçirmeleri ile birlikte 130 senelik Artukoğulları dönemi sona ermiştir.
Selahaddin’i Eyyübiden sonra Eyyübiler bir çok emirliklere ayrılmış Hasankeyf Eyyübi Hükümranlığı da bunlardan biridir. Eyyübiler çok önemli eserler yaptırmış, ilim, sanat ve kültürel alanda miraslar bırakmışlardır. Özellikle mimari sahada faaliyet gösteren Eyyübilerin, bir prensliği gibi Hasankeyf Eyyübileri diye tarihte yer edinmiştir. Moğollar burayı ele geçirerek yağma ve tahrip etmişlerdir. Bu tahrip ve yağma çok ağır olmuş, Hasankeyf bir daha eski özelliğini ve halini bulamamıştır.
Eyyübiler’den sonra Hasankeyf’e Akkoyunlular hakim oldu. 15. y.y. başına kadar hüküm sürdüler. 1473 yılında Uzun Hasan ve Fatih Sultan Mehmet arasında yapılan Otlukbeli Savaşında Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey şehit olmuş ve Hasankeyf’te Dicle Nehri kenarında gömülmüştür. Akkoyunlular’dan sonra Hasankeyf İran Safavilerinin hâkimiyetine geçmiştir.
1515 tarihinde Yavuz Sultan Selim’in Doğu Seferi ile birlikte Hasankeyf Osmanlı egemenliğine geçmiştir. Bu dönemde Hasankeyf çevredeki aşiretleri idare eden merkezi bir hanedanlık konumunda olup, buna paralel olarak iktisadi ve ticari yapıda büyük bir gelişme göstermiştir. Bu dönemde şehir nüfusunun 10.000 civarında olması ise Hasankeyf’in büyük bir yerleşim merkezi olduğunu gösterir.
Ortaçağ tarihi ve yapıtlarından anlaşıldığı üzere, insanlar yazları serin kışları sıcak ve ortaçağ şartlarında modern ev hayatlarını sürdürdükleri anlaşılmaktadır.
Hasankeyf’te kültür ve uygarlıkların kaynaştığı, tarihte ilk bağımsız, Doğu Hindistan Cemaatlerinden birinin burada yerleştiği, ayrıca Yahudilerin burayı önemli bir yerleşim birimi olarak gördükleri, bu tür sosyal karmaşaların aydınlatılması ihtiyacı ise bölgede bir İslami Rönesans oluşumuna sebep olmuştur.
Katip Çelebi evvelce buraya Ras’algül dendiğini, Kadıköy veya Kefa olarak anıldığını, tarihçi Taylor’a göre Arap litaretüründe Sebat ve Aghval yani birbirinden ayrı yedi dar ve derin vadinin kenarlarından, bir merkeze doğru uzanmış ve mağaralardan dolayı bu ismi aldığı belirtilmektedir.
Hasankeyf İlçesi Yurdumuzun Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Batman İline bağlı, Dicle Nehrinin doğu kıyısında yer almaktadır. Güneyinde Güneydoğu Midyat Dağları, Kuzeyinde ise Petrol Mahzeni Raman Dağları bulunmaktadır. İlçe Merkezi Batman İl merkezine 37 km. mesafede olup, ortaçağ dünyasının kültür, ticaret ve siyaset odaklarının bütünleştiği, ihtişamlı ve gizemli bir antik kenttir.
HASANKEYF İLÇE COĞRAFYA
Coğrafi Durum:
Hasankeyf’in Denizden yüksekliği 520 metre olup, coğrafi konumu; 37 derece 43 dakika enlemde; 41 derece 24 dakika boylamda yer almaktadır. İlçemiz güneyindeki Midyat sıra dağları, kuzeyindeki raman sıra dağları arasında bir vadide yer almaktadır.
Hasankeyf Batman-Mardin ve Batman-Şırnak ana karayolları üzerindedir. İlçede ortalama sıcaklık 25 derece olup, yazın sıcaklık 38-40 dereceler arasında kışın ise ortalama sıcaklık 6-8 dereceler arasında seyretmektedir.
Yılın ortalama 90 günü yağışlı geçmektedir. Dicle nehri, bölgeye hayat veren bir akarsudur. Hasankeyf’te Dicle nehri kıyısında kurulmuştur.
HASANKEYF İLÇE SOSYAL YAPI
SOSYAL DURUM
Konut
Çevre ve sosyo-ekonomik şartlar dolayısıyla İlçe merkezinde ve köylerde evler kerpiçten, bazı yerlerde taştan yapılmıştır. Mevcut evler bir veya iki katlı olarak inşaat edilmiştir. Modern betonarme bina yok denecek kadar azdır. Bunlar da genelde resmi binalardır.
İlçenin kurulmasıyla zaten var olan konut sıkıntısı daha artmıştır. Yeni gelen bir memurun ilk çekeceği sıkıntı konut sıkıntısıdır. Yeterli konutun bulunmayışının sebebi de halkın maddi durumunun zayıf olmasıdır.
Sosyal Yaşantı
İlçe bankanın, fuar, festival, panayır, sergi ve pazar gibi faaliyetlerin bulunmamasından dolayı, bu hizmetler yönünden tamamen Batman iline bağımlı bir durumdadır.
Sosyal Tesisler
İlçe merkezinde kaymakamlıkça bir halı saha yaptırılmıştır. Merkezde 8 daireli bir belediye lojmanı, emniyete ait 16 dayreli bir lojman bulunmaktadır.
İş ve Çalışma Hayatı
İlçe ekonomisi çardaklar ve balıkçılığa dayanmaktadır. Önemli bir tarım alanı mevcut değildir. Bu da halkın bir kısmının büyük şehirlere göçmesine neden olmuştur.
HASANKEYF İLÇE İDARE
İdari Durum :
1926 yılında Mardin İline bağlı Gercüş İlçesinin kurulmasıyla birlikte, Hasankeyf bu İlçeye bağlı bir bucak merkezi iken, 18 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı Kanunla Batman’ın İl olmasıyla birlikte, Hasankeyf ilçe statüsünü kazanmıştır.
İlçe Merkezi Kale ve bahçeli Evler mahallesi olarak iki mahalleden oluşmaktadır.İlçenin 18 köyü ve 7 mezrası bulunmaktadır. İlçe Dicle Nehri kıyısında olup,dar bir vadi içinde aynı zamanda bir geçiş güzergahında yer almaktadır.İlçeye bağlı Köyler genelde doğu ve batı uzantısı içinde,Dicle Nehri havzasını takip etmektedir.
İlçemize bağlı Kumluca Köyü ile Kumluca köyüne bağlı Taşlı mezrası,Yolüstü Köyüne bağlı Çatalsu Mezrası,Palamut Köyü ve Palamut Köyüne bağlı Keçili ve Koyunlu Mezraları boştur.
HASANKEYF İLÇE ULAŞIM
HASANKEYF’E ULAŞIM VE KONAKLAMA
Hasankeyf , Batman-Midyat karayolu üzerinde yer aldığından önemli bir geçiş noktasında yer almaktadır. 37 km uzaklıktaki Batman’dan ulaşmak mümkün olduğu gibi, bir başka tarih hazinesi olan Mardin’den Midyat’a, oradan da Hasankeyf’e ulaşılabilmektedir. Hasankeyf’in Mardin’e uzaklığı 110, Midyat’a uzaklığı ise 44 km.dir.
Hasankeyf’e en yakın havaalanı Batman’da bulunmaktadır. Bölgenin önemli bir ulaşım noktası olan Diyarbakır havaalanı da Hasankeyf’e 135 km. mesafededir. Ayrıca Mardin’de de havaalanı bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Batman’a demiryolları ile Türkiye’nin her yerinden de ulaşmak mümkündür.
Hasankeyf ilçe merkezinde şimdilik 10 yataklı Öğretmenevi ve 20 yataklı bir pansiyon dışında pek konaklama imkanı yoktur. Hasankeyf’e ve bölgeye turistik amaçlı gelenler toplam 1200 yatak kapasiteye sahip Batman il merkezinde konaklayabilmektedirler. Her kesimin ihtiyaçlarına cevap veren oteller gelen misafirlere hizmet vermektedir.
HASANKEYF İLÇE HAYVANCILIK
HAYVANCILIK
Bölgenin arazi yapısı nedeniyle hayvancılık azda olsa yapılmaktadır. İlçe ve köylerinde 300 adet süt ineği, 700 koyun ve keçi beslenmektedir.
Çiftçiler arıcılık ve tavukçulukla da uğraşmakla birlikte, çeşitli sebeplerden dolayı arıcılık üretimi eskiye nazaran azalmış hatta yok denecek kadar azalmıştır. İlçede Tarım Müdürlüğü'nce çiftçilerin talepleri doğrultusunda budama, ilaçlama, arıcılık, traktör bakımı ve kullanma kursları tertip edilecektir.
HASANKEYF İLÇE EĞİTİM
EĞİTİM DURUMU
Hasankeyf merkezde 2 İlköğretim okulu 1 lise,merkeze bağlı 16 Köyümüzde İlköğretim Okulu mevcut olup, ilçenin merkez ve köylerinde toplam 1971 öğrenci öğrenim görmektedir.
PERSONEL DURUMU
a) Mevcut
İlçe Milli Eğitim Müdürü :-
İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü :1
Şef :1
Memur :1
Hizmetli :4
Sınıf Öğretmeni :58
Branş :35
b) İhtiyaç
Memur :3
Hizmetli :4
ÖĞRENCİ DURUMU
a) Merkez İlköğretim Okulları
1. Kademe Öğrenci Sayısı 2. Kademe Öğrenci Sayısı
Kız Erkek Kız Erkek TOPLAM
244 242 259 237 982
b) Köy İlköğretim Okulları
1. Kademe Öğrenci Sayısı 2. Kademe Öğrenci Sayısı
Kız Erkek Kız Erkek TOPLAM
375 402 98 114 989
İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİ GENEL TOPLAMI 1971
ORTAÖĞRETİM
Hasankeyf Beşir TUTUŞ Lisesi
Kız Erkek TOPLAM
63 188 251
HASANKEYF İLÇE SAĞLIK
SAĞLIK DURUMU
İlçede sağlık kuruluşu olarak bir adet Sağlık Ocağı vardır. Halen Sağlık Ocağı'nda; 2 doktor, 1 ebe, 1 hemşire, 1 çevre sağlık teknisyeni, 1 sağlık memuru, 2 memur, 2 sıtma savaş işçisi, 1 şoför bulunmaktadır.
Araç olarak da 1 ambulansı bulunmaktadır.
15 köye hizmet veren Sağlık Ocağı'na bağlı, yolüstü, aksu ve incirli Köyleri olmak üzere üç köyümüzde sağlık evi bulunmakla birlikte, bunlardan hiçbirisinde ebe bulunmamaktadır.
Sağlık Ocağı'na ayda 350 civarında hasta müracaat etmekte, bunların % 20'i Batman iline sevk edilmektedir.
Ocakta muayene ve tedavinin yanı sıra laboratuar tahlilleri, aşı çalışmaları, ana-çocuk sağlığı, aile planlaması, doğum, pansuman, sıtma savaş ve çevre sağlığı konularında çalışmalar sürdürülmektedir. Ayrıca yeşilkart işlemleri sağlık ocağı tarafından yürütülmektedir.
İlçe kurulduktan sonra İlçe merkezinde bir eczane açılmıştır.
HASANKEYF İLÇE TARİH
HASANKEYF TARİHİ
Hasankeyf’in Türk-İslam tarihi ve medeniyeti açısından önemli bir yeri vardır. “Hısnıkeyfa”olarak anılan bu şehir, “Kaya Kale” şeklinde tercüme edilebilir.
HASANKEYF RESİMLERİ
HASANKEYF FOTOĞRAFLARI
HASANKEYF MANZARALAR
HASANKEYF TARİH
HASANKEYF TANITIM
HASANKEYF
BATMAN HASANKEYF
Çeşitli kaynaklarda her kavmin kendi dilinde farklı telaffuz edildiği bu kelime, “korunmaya müsait” anlamına gelmektedir. Kale yekpare taş kitlenin oyulması suretiyle oluşturulmuştur.
Hasankeyf tarih ve doğanın barışık olduğu bir yerdir. Hasankeyf’in Türk İslam Tarihi ve Medeniyeti açısından önemli bir yeri vardır. Hısn Keyfa olan bu şehrin adı “Kaya Hisarı” şeklinde tercüme edilir. M. Streck’in belirttiğine göre Hısn Keyfa adının muhtemel olarak Asurca olduğu,
“Kipani” kelimesinden geldiğini iddia etmektedir. Eski tarih ve kavimlerde bu tür kelimelerin anlamı “korunmaya müsait” yer anlamına geldiği belirtilmektedir. Kale’nin yekpare taştan olmasından dolayı buraya Süryanice’de Kayataş manasına gelen “Kifa” kelimesinden geldiğini, Roma tarihçileriyse buraya “Kipas veya Cepha”dendiğini ifade etmişlerdir.
Hasankeyf’in ne zaman kurulduğu konusu, eldeki bilgi ve belgelerin yeterli olmaması nedeniyle şimdiye kadar karanlıkta kalmıştır. Kuruluşu hakkındaki görüşler bir ihtimal olmaktan öteye gitmemiştir. Şehrin jeolojik yapısı ile mesken olarak kullanılan çok sayıdaki kayalara oyulmuş konutları (mağaralar) Hasankeyf’in Urartu dönemine kadar uzanan bir yerleşim merkezi olduğunu göstermektedir.
Hasankeyf, Diyarbakır, Cizre şehirleri arasında önemli bir kara ve su yolu güzergâhında olup, savaşların olması ve ticaret yollarının buradan geçmesi bir yerde Hasankeyf’i kültürlerin kavşak noktası haline getirmiştir. İran ve İç Asya Kültürleri, Doğu Akdeniz, Mezopotamya, Roma ve Bizans kültürlerini barındırdığından, Romalılar, İran sınırını denetim altında tutabilmek için Hasankeyf’e kale inşaa etmişlerdir. Miladi III.
Asırda İranlılar Mezopotamya’yı ele geçirince Roma İmparatoru Diyokletion harakete geçerek, bütün Mezopotamya ve Dicle Nehrinin doğusundaki bütün yerleri aldı. M.S. 363 yılında Hasankey’in Bizanslıların denetiminde olduğu ve 451 yılında Bizanslıların yaptırdıkları kale ve korunma amaçlı yapıtları ile şehrin denetimine müslümanlar tarafından feth edilene kadar sahip olmuşlardır. Hicri 17. yılda Hasankeyf İslam Orduları tarafından ele geçirilmiştir.
Sırasıyla Emeviler ve Abbasiler döneminden sonra, Hamdaniler (906-990),Mervaniler (990-1096) denetiminde kalarak daha sonra Artukoğularının eline geçmiştir. Artuklular, Türkmen sülalesinden olup,Hasankeyf’e en parlak dönemi yaşatmışlardır. Artukoğulları Hasankeyf ile beraber Diyarbakır, Mardin ve Harput’ta hüküm sürmüşlerdir.
Seçuklu Sultanı Alparslan ve Melikşah gibi değerli devlet adamlarının, ileri gelen komutanlarından Emir Artuk, 1071 Malazgirt Savaşından sonra bölgeyi Selçukluların hakimiyetine katarak Selçuklulara önemli bir katkıda bulunmuştur. Artuk oğlu Sökmen 1101 yılında Hasankeyf’i ele geçirip burada önemli tarihi ve mimari eserler yaptırmıştır.
Böylece devlet idaresinde yeniden bir yapılanmaya gidilmiştir. Göçebelik hayatından yerleşik sisteme geçilmiştir. Yönetimin halk kitlelerine dayanması, Artuklulara bağlı bölgelerde yarı müstakil bir hükümranlık anlayışıyla divanlar oluşturulmuştur.
Haçlı akımlarına rağmen ilim, sanat ve kültürel sahada hiçbir gevşeme gösterilmemiş olup, büyük çalışmalar yapılmıştır. Darphaneler kurulup devletin iktisadi yapısı hep canlı tutulmuştur. İlime ve ilim adamlarına büyük önem verilmiş, Hasankeyf şehir kalesine su getirilerek önemli bir teknik deha yaratılmıştır. Mekanik alanda kitaplar yazılmış, makineler, pompalar, fıskiyeler, su terazileri ve musiki aletleri yapılmıştır.
1232 yılında Eyyübi Sultanı El-Kamil El-Malik tarafından Hasankeyf ele geçirilmiştir. Ortaçağın ve şarkın en kuvvetli devletlerinden olan Eyyübiler, Mısır, Suriye ve Yemen’de hüküm sürmüşlerdir. Böylece Eyyübi Hükümdarlarının şehri ele geçirmeleri ile birlikte 130 senelik Artukoğulları dönemi sona ermiştir.
Selahaddin’i Eyyübiden sonra Eyyübiler bir çok emirliklere ayrılmış Hasankeyf Eyyübi Hükümranlığı da bunlardan biridir. Eyyübiler çok önemli eserler yaptırmış, ilim, sanat ve kültürel alanda miraslar bırakmışlardır. Özellikle mimari sahada faaliyet gösteren Eyyübilerin, bir prensliği gibi Hasankeyf Eyyübileri diye tarihte yer edinmiştir. Moğollar burayı ele geçirerek yağma ve tahrip etmişlerdir. Bu tahrip ve yağma çok ağır olmuş, Hasankeyf bir daha eski özelliğini ve halini bulamamıştır.
Eyyübiler’den sonra Hasankeyf’e Akkoyunlular hakim oldu. 15. y.y. başına kadar hüküm sürdüler. 1473 yılında Uzun Hasan ve Fatih Sultan Mehmet arasında yapılan Otlukbeli Savaşında Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey şehit olmuş ve Hasankeyf’te Dicle Nehri kenarında gömülmüştür. Akkoyunlular’dan sonra Hasankeyf İran Safavilerinin hâkimiyetine geçmiştir.
1515 tarihinde Yavuz Sultan Selim’in Doğu Seferi ile birlikte Hasankeyf Osmanlı egemenliğine geçmiştir. Bu dönemde Hasankeyf çevredeki aşiretleri idare eden merkezi bir hanedanlık konumunda olup, buna paralel olarak iktisadi ve ticari yapıda büyük bir gelişme göstermiştir. Bu dönemde şehir nüfusunun 10.000 civarında olması ise Hasankeyf’in büyük bir yerleşim merkezi olduğunu gösterir.
Ortaçağ tarihi ve yapıtlarından anlaşıldığı üzere, insanlar yazları serin kışları sıcak ve ortaçağ şartlarında modern ev hayatlarını sürdürdükleri anlaşılmaktadır.
Hasankeyf’te kültür ve uygarlıkların kaynaştığı, tarihte ilk bağımsız, Doğu Hindistan Cemaatlerinden birinin burada yerleştiği, ayrıca Yahudilerin burayı önemli bir yerleşim birimi olarak gördükleri, bu tür sosyal karmaşaların aydınlatılması ihtiyacı ise bölgede bir İslami Rönesans oluşumuna sebep olmuştur.
Katip Çelebi evvelce buraya Ras’algül dendiğini, Kadıköy veya Kefa olarak anıldığını, tarihçi Taylor’a göre Arap litaretüründe Sebat ve Aghval yani birbirinden ayrı yedi dar ve derin vadinin kenarlarından, bir merkeze doğru uzanmış ve mağaralardan dolayı bu ismi aldığı belirtilmektedir.
Hasankeyf İlçesi Yurdumuzun Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Batman İline bağlı, Dicle Nehrinin doğu kıyısında yer almaktadır. Güneyinde Güneydoğu Midyat Dağları, Kuzeyinde ise Petrol Mahzeni Raman Dağları bulunmaktadır. İlçe Merkezi Batman İl merkezine 37 km. mesafede olup, ortaçağ dünyasının kültür, ticaret ve siyaset odaklarının bütünleştiği, ihtişamlı ve gizemli bir antik kenttir.
HASANKEYF İLÇE COĞRAFYA
Coğrafi Durum:
Hasankeyf’in Denizden yüksekliği 520 metre olup, coğrafi konumu; 37 derece 43 dakika enlemde; 41 derece 24 dakika boylamda yer almaktadır. İlçemiz güneyindeki Midyat sıra dağları, kuzeyindeki raman sıra dağları arasında bir vadide yer almaktadır.
Hasankeyf Batman-Mardin ve Batman-Şırnak ana karayolları üzerindedir. İlçede ortalama sıcaklık 25 derece olup, yazın sıcaklık 38-40 dereceler arasında kışın ise ortalama sıcaklık 6-8 dereceler arasında seyretmektedir.
Yılın ortalama 90 günü yağışlı geçmektedir. Dicle nehri, bölgeye hayat veren bir akarsudur. Hasankeyf’te Dicle nehri kıyısında kurulmuştur.
HASANKEYF İLÇE SOSYAL YAPI
SOSYAL DURUM
Konut
Çevre ve sosyo-ekonomik şartlar dolayısıyla İlçe merkezinde ve köylerde evler kerpiçten, bazı yerlerde taştan yapılmıştır. Mevcut evler bir veya iki katlı olarak inşaat edilmiştir. Modern betonarme bina yok denecek kadar azdır. Bunlar da genelde resmi binalardır.
İlçenin kurulmasıyla zaten var olan konut sıkıntısı daha artmıştır. Yeni gelen bir memurun ilk çekeceği sıkıntı konut sıkıntısıdır. Yeterli konutun bulunmayışının sebebi de halkın maddi durumunun zayıf olmasıdır.
Sosyal Yaşantı
İlçe bankanın, fuar, festival, panayır, sergi ve pazar gibi faaliyetlerin bulunmamasından dolayı, bu hizmetler yönünden tamamen Batman iline bağımlı bir durumdadır.
Sosyal Tesisler
İlçe merkezinde kaymakamlıkça bir halı saha yaptırılmıştır. Merkezde 8 daireli bir belediye lojmanı, emniyete ait 16 dayreli bir lojman bulunmaktadır.
İş ve Çalışma Hayatı
İlçe ekonomisi çardaklar ve balıkçılığa dayanmaktadır. Önemli bir tarım alanı mevcut değildir. Bu da halkın bir kısmının büyük şehirlere göçmesine neden olmuştur.
HASANKEYF İLÇE İDARE
İdari Durum :
1926 yılında Mardin İline bağlı Gercüş İlçesinin kurulmasıyla birlikte, Hasankeyf bu İlçeye bağlı bir bucak merkezi iken, 18 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı Kanunla Batman’ın İl olmasıyla birlikte, Hasankeyf ilçe statüsünü kazanmıştır.
İlçe Merkezi Kale ve bahçeli Evler mahallesi olarak iki mahalleden oluşmaktadır.İlçenin 18 köyü ve 7 mezrası bulunmaktadır. İlçe Dicle Nehri kıyısında olup,dar bir vadi içinde aynı zamanda bir geçiş güzergahında yer almaktadır.İlçeye bağlı Köyler genelde doğu ve batı uzantısı içinde,Dicle Nehri havzasını takip etmektedir.
İlçemize bağlı Kumluca Köyü ile Kumluca köyüne bağlı Taşlı mezrası,Yolüstü Köyüne bağlı Çatalsu Mezrası,Palamut Köyü ve Palamut Köyüne bağlı Keçili ve Koyunlu Mezraları boştur.
HASANKEYF İLÇE ULAŞIM
HASANKEYF’E ULAŞIM VE KONAKLAMA
Hasankeyf , Batman-Midyat karayolu üzerinde yer aldığından önemli bir geçiş noktasında yer almaktadır. 37 km uzaklıktaki Batman’dan ulaşmak mümkün olduğu gibi, bir başka tarih hazinesi olan Mardin’den Midyat’a, oradan da Hasankeyf’e ulaşılabilmektedir. Hasankeyf’in Mardin’e uzaklığı 110, Midyat’a uzaklığı ise 44 km.dir.
Hasankeyf’e en yakın havaalanı Batman’da bulunmaktadır. Bölgenin önemli bir ulaşım noktası olan Diyarbakır havaalanı da Hasankeyf’e 135 km. mesafededir. Ayrıca Mardin’de de havaalanı bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Batman’a demiryolları ile Türkiye’nin her yerinden de ulaşmak mümkündür.
Hasankeyf ilçe merkezinde şimdilik 10 yataklı Öğretmenevi ve 20 yataklı bir pansiyon dışında pek konaklama imkanı yoktur. Hasankeyf’e ve bölgeye turistik amaçlı gelenler toplam 1200 yatak kapasiteye sahip Batman il merkezinde konaklayabilmektedirler. Her kesimin ihtiyaçlarına cevap veren oteller gelen misafirlere hizmet vermektedir.
HASANKEYF İLÇE HAYVANCILIK
HAYVANCILIK
Bölgenin arazi yapısı nedeniyle hayvancılık azda olsa yapılmaktadır. İlçe ve köylerinde 300 adet süt ineği, 700 koyun ve keçi beslenmektedir.
Çiftçiler arıcılık ve tavukçulukla da uğraşmakla birlikte, çeşitli sebeplerden dolayı arıcılık üretimi eskiye nazaran azalmış hatta yok denecek kadar azalmıştır. İlçede Tarım Müdürlüğü'nce çiftçilerin talepleri doğrultusunda budama, ilaçlama, arıcılık, traktör bakımı ve kullanma kursları tertip edilecektir.
HASANKEYF İLÇE EĞİTİM
EĞİTİM DURUMU
Hasankeyf merkezde 2 İlköğretim okulu 1 lise,merkeze bağlı 16 Köyümüzde İlköğretim Okulu mevcut olup, ilçenin merkez ve köylerinde toplam 1971 öğrenci öğrenim görmektedir.
PERSONEL DURUMU
a) Mevcut
İlçe Milli Eğitim Müdürü :-
İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü :1
Şef :1
Memur :1
Hizmetli :4
Sınıf Öğretmeni :58
Branş :35
b) İhtiyaç
Memur :3
Hizmetli :4
ÖĞRENCİ DURUMU
a) Merkez İlköğretim Okulları
1. Kademe Öğrenci Sayısı 2. Kademe Öğrenci Sayısı
Kız Erkek Kız Erkek TOPLAM
244 242 259 237 982
b) Köy İlköğretim Okulları
1. Kademe Öğrenci Sayısı 2. Kademe Öğrenci Sayısı
Kız Erkek Kız Erkek TOPLAM
375 402 98 114 989
İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİ GENEL TOPLAMI 1971
ORTAÖĞRETİM
Hasankeyf Beşir TUTUŞ Lisesi
Kız Erkek TOPLAM
63 188 251
HASANKEYF İLÇE SAĞLIK
SAĞLIK DURUMU
İlçede sağlık kuruluşu olarak bir adet Sağlık Ocağı vardır. Halen Sağlık Ocağı'nda; 2 doktor, 1 ebe, 1 hemşire, 1 çevre sağlık teknisyeni, 1 sağlık memuru, 2 memur, 2 sıtma savaş işçisi, 1 şoför bulunmaktadır.
Araç olarak da 1 ambulansı bulunmaktadır.
15 köye hizmet veren Sağlık Ocağı'na bağlı, yolüstü, aksu ve incirli Köyleri olmak üzere üç köyümüzde sağlık evi bulunmakla birlikte, bunlardan hiçbirisinde ebe bulunmamaktadır.
Sağlık Ocağı'na ayda 350 civarında hasta müracaat etmekte, bunların % 20'i Batman iline sevk edilmektedir.
Ocakta muayene ve tedavinin yanı sıra laboratuar tahlilleri, aşı çalışmaları, ana-çocuk sağlığı, aile planlaması, doğum, pansuman, sıtma savaş ve çevre sağlığı konularında çalışmalar sürdürülmektedir. Ayrıca yeşilkart işlemleri sağlık ocağı tarafından yürütülmektedir.
İlçe kurulduktan sonra İlçe merkezinde bir eczane açılmıştır.
